Lunchtijd: Automatisch terug naar het beginscherm

Sommige producten lijken haastklussen van de ontwerper. Alsof er collega's voor de deur stonden, die vroegen: "Ga je mee lunchen?", waarop het antwoord dan moet zijn geweest: "Ja, ik kom eraan; ik ontwerp nog even dit!"

Onder de naam "Lunchtijd" behandel ik producten die nèt iets te weinig aandacht hebben gekregen.

Apparaten die automatisch terugkeren naar het beginscherm

Stel dat je door het menu van een telefoon, navigatiesysteem of ander apparaat bladert en dan wordt afgeleid. Je legt het apparaat weg en richt de aandacht op iets anders. Kennelijk zijn er fabrikanten die vinden dat zo'n weggelegd apparaat dan onder geen beding het half doorzochte menu mag onthouden. Nee, het apparaat moet naar het beginscherm terugkeren en wel zo snel mogelijk!

Ik kan voor deze ontwerpkronkel maar één argument bedenken en dat is dat iemand anders die iets met het "in de steek gelaten" apparaat wil doen misschien in verwarring is als hij of zij niet het beginscherm aantreft.

Maar als je zelf het apparaat weer ter hand neemt, dan helpt het je dus niet herinneren waar je was gebleven. En dat is niet alleen irritant, maar ook heel vreemd. Want een boek dat je opengeslagen (met de kaft naar boven) weglegt tref je toch ook weer op dezelfde pagina opengeslagen aan? En als je bij een ladekastje terugkomt, waarvan je het derde laatje van boven had opengelaten, dan staat dat toch nog steeds open?

De irritatie van de oorspronkelijke gebruiker die het apparaat niet in dezelfde staat aantreft lijkt mij veel groter dan de eventuele verwarring van een andere gebruiker die iets met het apparaat wil doen. En bovendien zijn er om het "probleem" van die verwarring weg te nemen eenvoudige oplossingen, zoals een prominente knop met "Home" of "Start", die je met een schone lei laat beginnen.

Ik geef nog twee voorbeelden van het effect van deze rare ontwerpbeslissing. Bij een vaste telefoon viel het me op toen ik een gebeld telefoonnummer wilde vergelijken met een nummer dat ik in mijn mobiele telefoon had staan. Ik had beide toestellen naast elkaar liggen en begon de cijfers te vergelijken. Ik werd kort afgeleid en toen ik weer naar de schermpjes keek, toonde het vaste toestel het beginscherm. In plaats van de overige cijfers te vergelijken, moest ik dus eerst het nummer weer opzoeken en vervolgens opnieuw gaan vergelijken.

Veel sterker nog is dit effect bij het navigatiesysteem in mijn auto. Je moet natuurlijk niet tijdens het rijden een adres invoeren. Dat doe je voordat je vertrekt. In theorie. In de praktijk doe ik dat echter wèl tijdens het rijden. En dat gaat best goed: met de stuurbediening voer ik de plaatsnaam in, dan de straat en het nummer en vervolgens kan ik kiezen tussen de snelste en de kortste route (die keuze is altijd de knop "OK"). Bij elk van die stappen kun je worden afgeleid doordat je bijvoorbeeld op het verkeer moet letten. Maar wacht je te lang met invoeren, dan heb je pech en moet alles opnieuw.

Dat is onvoorstelbaar. Ten eerste is de wachttijd heel kort: als je een druk kruispunt moet oversteken, dan maak je geen schijn van kans. Voordat je ogen weer aandacht voor het scherm hebben, heeft de navigator al besloten dat het tijd is om terug te keren naar het beginscherm. En denk maar niet dat de zojuist ingevoerde gegevens er nog staan, hoor. Dat zou verwarrend kunnen zijn! Op deze manier wordt je aandacht dus van het verkeer weggetrokken en word je een slaaf van het systeem, in plaats van omgekeerd.

En tot slot het tweede punt (waar ik een heel artikel aan zou kunnen wijden): na het invoeren van de gegevens krijg je iedere keer een scherm te zien met daarop een waarschuwing dat je niet blindelings op een navigatiesysteem moet vertrouwen, of soortgelijke neerbuigendheid. Uiteraard dien je dan "OK" in te voeren. Het is altijd de laatste, sterk geforceerde en compleet overbodige stap bij het invoeren van de bestemming.

En nu komt het: toen ik tijdens druk verkeer achtereenvolgens een plaatsnaam had ingevoerd, de juiste straat had gekozen uit een lijstje met sterk gelijkende namen, het goede nummer had gekozen in deze lange straat èn "OK" had gezegd tegen de snelste of de korte route, richtte ik mijn aandacht opgelucht en tevreden weer op het verkeer. Even later keek ik naar het scherm om te zien hoelang de rit nog zou duren; net op tijd om nog een glimp op te vangen van de neerbuigende waarschuwing, voordat deze verdween en het beginscherm weer tevoorschijn kwam.